Ληξιαρχείο λέξεων..

[frits]

Και ένα ακόμα

Από πού βγαίνει η πασίγνωστη αγγλική λέξη ####

Στη μεσαιωνική Αγγλία, το σεξ επιτρεπόταν μόνο σε παντρεμένα ζευγάρια και μόνο κατόπιν ειδικής άδειας από το Βασιλιά.

Για να πιστοποιήσουν ότι είχαν πάρει αυτήν την άδεια, τα παντρεμένα ζευγάρια που επρόκειτο να κάνουν σεξ, κρεμούσαν έξω από την πόρτα τους μια πινακίδα που έγραφε:

Fornication Under Consent of King (συνουσία κατόπιν συναινέσεως του βασιλιά) ή εν συντομία F.U.C.K.

Ε ρε γιατρέ τι μας βάζεις και γράφουμε ...

[Carduelis]

Σταύρο... τα σέβη μου!

Καλά κατάλαβες, άδεια χρειάζομαι επειγόντως, και κανένα ταξίδι επίσης!! Το κοπιπάστωμα είναι δάνειο που βρήκα κάπου στο Γούγκλη (κλεμμένο κι αυτό).
Όσο για τα παιχνίδια με τις λέξεις, σερφάρουμε που σερφάρουμε, ας μάθουμε και κάτι ενδιαφέρον.

[Carduelis]

"Η ιστορία του σύκου και του συκωτιού"

Ôï óõêþôé, Ýíá áðü ôá óðïõäáéüôåñá áíèñþðéíá üñãáíá, åèåùñåßôï áðü ôçí áñ÷áéüôçôá ç Ýäñá ôïõ èÜññïõò, ôïõ èõìïý êáé ôïõ öüâïõ.

Συκωταριά τηγανητή (μη φρικάρετε κιόλας!) Αμα είναι μεσημέρι, πεινάς και είσαι μόνος στο σπίτι αυτά παθαίνεις!

Ç ëÝîç "ëåõêçðáôßáò" (Þ ëåõ÷çðáôßáò), áõôüò äçëáäÞ ðïõ Ý÷åé ëåõêü óõêþôé, óÞìáéíå ôïí äåéëü, áõôüí ðïõ äåí Ý÷åé áßìá óôéò öëÝâåò ôïõ, üðùò èá ëÝãáìå óÞìåñá. Ç áñ÷áéïåëëçíéêÞ óýíäåóç ôïõ óõêùôéïý ìå ôï èÜññïò êáé ôïí èõìü åìöáíßæåôáé êáé óå Üëëåò ãëþóóåò: Ýôóé, óôá éôáëéêÜ êáé óôá éóðáíéêÜ, ç Ýêöñáóç "Ý÷åé óõêþôé" (avere fegato êáé tener higado, áíôßóôïé÷á) óçìáßíåé ôïí èáññáëÝï Üíèñùðï, áõôüí ðïõ "ôï ëÝåé ç êáñäéÜ ôïõ". Ðáñüìïéá, ïé ÃÜëëïé ÷ñçóéìïðïéïýí ôçí Ýêöñáóç avoir les foies blancs (Ý÷åé Üóðñï óõêþôé) ãéá íá ÷áñáêôçñßóïõí ôïí äåéëü ôïí ëéðüøõ÷ï. ÁíÜëïãï åßíáé êáé ôï áããëéêü lily-livered. Óôç íåïåëëçíéêÞ ãëþóóá, ëÝìå ìïõ êüðçêáí ôá Þðáôá (áîéïðñüóåêôç ç äéáôÞñçóç ôïõ áñ÷áßïõ ôýðïõ!) ãéá íá äçëþóïõìå ôïí õðåñâïëéêü öüâï, üðùò ëÝìå ìïõ Ýðñçîåò ôï óõêþôé óå êÜðïéïí åíï÷ëçôéêü êáé ìç ÷áëÜò ôï óõêþôé óïõ, äçëáäÞ ìçí èõìþíåéò (ãéá ðñÜãìáôá áíÜîéá ëüãïõ). ÔÝôïéåò öñÜóåéò âñßóêïõìå êáé óå Üëëåò ãëþóóåò, ë.÷. óôá éôáëéêÜ ëÝíå si mangia il fegato (ôñþåé ôï óõêþôé ôïõ) ãéá êÜðïéïí ðïõ âñÜæåé áðü ôï èõìü ôïõ, åíþ óôá éóðáíéêÜ ç Ýêöñáóç moler los higados óçìáßíåé áêñéâþò "ðñÞæù ôï óõêþôé êÜðïéïõ".
Ïé ëÝîåéò foie, fegato, higado ðñïÝñ÷ïíôáé üëåò áðü ôá åëëçíéêÜ, ìÝóù ôùí ëáôéíéêþí.

Ç ëÝîç óõêþôé, üìùò, áðü ðïý ðñïÝñ÷åôáé; Áðü ôï óýêï, åßíáé ç áðÜíôçóç, áí êáé ç äéáäñïìÞ äåí åßíáé ðñïöáíÞò. Ç óõêéÜ êáé ï êáñðüò ôçò, ôï óýêï, õðÜñ÷ïõí óôçí ÅëëÜäá áðü ðïëý ðáëéÜ -ìáñôõñïýíôáé êáé óôïí 'Ïìçñï, áí êáé ç ëÝîç "óýêï" ßóùò íá åßíáé ðñïåëëçíéêÞ. Ôï óýêï äéáäñáìÜôéæå êåöáëáéþäç ñüëï óôï äéáéôïëüãéï ôùí áñ÷áßùí ÅëëÞíùí, ôï ïðïßï ìå ôá óçìåñéíÜ äåäïìÝíá èá êñéíüôáí áöÜíôáóôá öôù÷ü. Ôï óýêï ëïéðüí ôï åêôéìïýóáí éäéáßôåñá êáé ìÜëéóôá ôÜéæáí ïñéóìÝíá æþá (éäßùò ÷Þíåò êáé ãïõñïýíéá) áðïêëåéóôéêÜ Þ ó÷åäüí ìå óýêá, þóôå ôï óõêþôé ôïõò íá íïóôéìßóåé. Áõôü ôï Ýäåóìá, êÜôé áíÜëïãï ìå ôï óçìåñéíü öïõÜ-ãêñá, ôï ïíüìáæáí, ðïëý ëïãéêÜ, "óõêùôüí Þðáñ". Ìå ôïí êáéñü, ôï ïõóéáóôéêü åîÝðåóå êáé ðáñÝìåéíå ôï åðßèåôï, "óõêùôüí", ôï ïðïßï Ýöôáóå íá ÷áñáêôçñßæåé ü÷é ìüíïí ôï åéäéêÜ ðñïåôïéìáóìÝíï óõêþôé, áëëÜ ôï óõêþôé ãåíéêÜ. Ïé Ñùìáßïé îåóÞêùóáí áðü ôá åëëçíéêÜ ôï óõêùôüí Þðáñ, ôï åßðáí iecur fegatum ìåôáöñÜæïíôáò êáôÜ ëÝîç, êáé ìå ìéá ðáñüìïéá äéáäéêáóßá Ýìåéíå ôï óêÝôï fegatum áðü ôï ïðïßï ðñïÞëèáí ïé ëÝîåéò ðïõ åßäáìå ðéï ðÜíù.
Óôçí áñ÷áßá åëëçíéêÞ, ôï óýêï ùò ëÝîç ðáßæåé êáé áõôü óðïõäáßï ñüëï.
ÐïëëÝò ðáñïéìéáêÝò åêöñÜóåéò õðÜñ÷ïõí, üðùò ð.÷. "üóï äéáöÝñåé óýêá êáñäÜìùí" (ãéá äõï üëùò áíüìïéá ðñÜãìáôá) Þ "óýêïí ÷åéìþíïò áéôþ" ãéá Üêáéñåò åðéèõìßåò Þ åðé÷åéñÞóåéò. ÅðåéäÞ ôï îýëï ôçò óõêéÜò ïýôå ãåñü åßíáé ïýôå êáßãåôáé êáëÜ, âãÞêå ôï åðßèåôï "óýêéíïò" ðïõ óÞìáéíå "Ü÷ñçóôïò, áíþöåëïò". Ðáóßãíùóôç åßíáé êáé ç áñ÷áßá Ýêöñáóç "ïíïìÜæù ôá óýêá óýêá (êáé ôç óêÜöç óêÜöç)" ðïõ ðÝñáóå áðáñÜëëá÷ôç êáé óôá íåüôåñá åëëçíéêÜ. Ç ðñïÝëåõóç ôçò óêÜöçò áõôÞò äåí Ý÷åé îåêáèáñéóôåß, åßíáé üìùò ðéèáíüôáôï íá ïöåßëåôáé óå óåîïõáëéêü õðïíïïýìåíï. Êáé âÝâáéá, ôï óýêï åß÷å áðü ôçí áñ÷áéüôçôá êáé åñùôéêÞ óçìáóßá, ìéá êáé óÞìáéíå ôï ãõíáéêåßï ãåííçôéêü üñãáíï. Áðü áõôÞ ôçí ôåëåõôáßá óçìáóßá ßóùò ðñïÞëèå êáé ç ëÝîç "óõêïöÜíôçò". Ç åêäï÷Þ ðïõ áêïýãåôáé óõ÷íüôåñá, üôé äçëáäÞ ç ëÝîç ðñïÞëèå áðü áõôïýò ðïõ êáôÜããåëëáí ôïõò ëáèñáßïõò åîáãùãåßò óýêùí (ðñÜãìá ðïõ, õðïôßèåôáé, áðáãïñåõüôáí), üóï êáé áí åßíáé åëêõóôéêÞ, äåí öáßíåôáé íá åõóôáèåß, êáèþò äåí õðÜñ÷åé óôá áñ÷áßá êåßìåíá áíáöïñÜ óå ôÝôïéïí áèçíáúêü íüìï. ÌÜëëïí ëïéðüí ç ëÝîç ðñïÝñ÷åôáé (óýêïí+öáßíù) áðü áõôïýò ðïõ êáôÜããåëëáí óõìðïëßôåò ôïõò ãéá ðáñÜíïìåò åñùôéêÝò ó÷Ýóåéò.
Óå Üëëåò ãëþóóåò, áíôßèåôá, ç ìåôá÷åßñéóç ôïõ óýêïõ åßíáé ðéï õðïôéìçôéêÞ: non vale un fico secco, äçëáäÞ äåí áîßæåé Ýíá îåñü óýêï, ëÝíå ïé Éôáëïß ãéá êÜôé ðïõ äåí áîßæåé äåêÜñá, no dar un higo ëÝíå ïé Éóðáíïß ãéá êÜôé ðïõ äåí ôïõò åíäéáöÝñåé êáèüëïõ, ôï áíÜëïãï êáé ïé Üããëïé. Ç ãáëëéêÞ Ýêöñáóç mi-figue mi-raisin (ìéóü óýêï, ìéóü óôáößäá) äçëþíåé êÜðïéïí Þ êÜôé ðïõ äåí åßíáé ïýôå êáëüò ïýôå êáêüò, ðïõ äåí åßíáé êáé ôüóï óüé.

Από http://www.sarantakos.com/language/sukwti.html

[frits]

Ωραία τα έγραψες Νότη

εκτός και αν μόνο εγώ δεν μπορώ να τα διαβάσω...

[pkar]

Αν είναι απο το Link που έχει μάλλον τότε πρέπει να γράφει τα εξής:


Το συκώτι, ένα από τα σπουδαιότερα ανθρώπινα όργανα, εθεωρείτο από την αρχαιότητα η έδρα του θάρρους, του θυμού και του φόβου. Η λέξη "λευκηπατίας" (ή λευχηπατίας), αυτός δηλαδή που έχει λευκό συκώτι, σήμαινε τον δειλό, αυτόν που δεν έχει αίμα στις φλέβες του, όπως θα λέγαμε σήμερα. Η αρχαιοελληνική σύνδεση του συκωτιού με το θάρρος και τον θυμό εμφανίζεται και σε άλλες γλώσσες: έτσι, στα ιταλικά και στα ισπανικά, η έκφραση "έχει συκώτι" (avere fegato και tener higado, αντίστοιχα) σημαίνει τον θαρραλέο άνθρωπο, αυτόν που "το λέει η καρδιά του". Παρόμοια, οι Γάλλοι χρησιμοποιούν την έκφραση avoir les foies blancs (έχει άσπρο συκώτι) για να χαρακτηρίσουν τον δειλό τον λιπόψυχο. Ανάλογο είναι και το αγγλικό lily-livered. Στη νεοελληνική γλώσσα, λέμε μου κόπηκαν τα ήπατα (αξιοπρόσεκτη η διατήρηση του αρχαίου τύπου!) για να δηλώσουμε τον υπερβολικό φόβο, όπως λέμε μου έπρηξες το συκώτι σε κάποιον ενοχλητικό και μη χαλάς το συκώτι σου, δηλαδή μην θυμώνεις (για πράγματα ανάξια λόγου). Τέτοιες φράσεις βρίσκουμε και σε άλλες γλώσσες, λ.χ. στα ιταλικά λένε si mangia il fegato (τρώει το συκώτι του) για κάποιον που βράζει από το θυμό του, ενώ στα ισπανικά η έκφραση moler los higados σημαίνει ακριβώς "πρήζω το συκώτι κάποιου".

Οι λέξεις foie, fegato, higado προέρχονται όλες από τα ελληνικά, μέσω των λατινικών. Η λέξη συκώτι, όμως, από πού προέρχεται; Από το σύκο, είναι η απάντηση, αν και η διαδρομή δεν είναι προφανής. Η συκιά και ο καρπός της, το σύκο, υπάρχουν στην Ελλάδα από πολύ παλιά -μαρτυρούνται και στον 'Ομηρο, αν και η λέξη "σύκο" ίσως να είναι προελληνική. Το σύκο διαδραμάτιζε κεφαλαιώδη ρόλο στο διαιτολόγιο των αρχαίων Ελλήνων, το οποίο με τα σημερινά δεδομένα θα κρινόταν αφάνταστα φτωχό. Το σύκο λοιπόν το εκτιμούσαν ιδιαίτερα και μάλιστα τάιζαν ορισμένα ζώα (ιδίως χήνες και γουρούνια) αποκλειστικά ή σχεδόν με σύκα, ώστε το συκώτι τους να νοστιμίσει. Αυτό το έδεσμα, κάτι ανάλογο με το σημερινό φουά-γκρα, το ονόμαζαν, πολύ λογικά, "συκωτόν ήπαρ". Με τον καιρό, το ουσιαστικό εξέπεσε και παρέμεινε το επίθετο, "συκωτόν", το οποίο έφτασε να χαρακτηρίζει όχι μόνον το ειδικά προετοιμασμένο συκώτι, αλλά το συκώτι γενικά. Αυτό το γλωσσικό φαινόμενο, η έκπτωση δηλαδή του ουσιαστικού, είναι αρκετά συνηθισμένο στα ελληνικά (πρβλ. ποντικός μυς δηλ. το ποντίκι από τον (Εύξεινο) Πόντο, που έγινε ποντικός, νεαρόν ύδωρ, πανικός φόβος). Οι Ρωμαίοι ξεσήκωσαν από τα ελληνικά το συκωτόν ήπαρ, το είπαν iecur fegatum μεταφράζοντας κατά λέξη, και με μια παρόμοια διαδικασία έμεινε το σκέτο fegatum από το οποίο προήλθαν οι λέξεις που είδαμε πιο πάνω.

Αλλά ας γυρίσουμε στο σύκο. Στην αρχαία ελληνική, το σύκο ως λέξη παίζει και αυτό σπουδαίο ρόλο. Πολλές παροιμιακές εκφράσεις υπάρχουν, όπως π.χ. "όσο διαφέρει σύκα καρδάμων" (για δυο όλως ανόμοια πράγματα) ή "σύκον χειμώνος αιτώ" για άκαιρες επιθυμίες ή επιχειρήσεις. Επειδή το ξύλο της συκιάς ούτε γερό είναι ούτε καίγεται καλά, βγήκε το επίθετο "σύκινος" που σήμαινε "άχρηστος, ανώφελος". Πασίγνωστη είναι και η αρχαία έκφραση "ονομάζω τα σύκα σύκα (και τη σκάφη σκάφη)" που πέρασε απαράλλαχτη και στα νεότερα ελληνικά. Η προέλευση της σκάφης αυτής δεν έχει ξεκαθαριστεί, είναι όμως πιθανότατο να οφείλεται σε σεξουαλικό υπονοούμενο. Και βέβαια, το σύκο είχε από την αρχαιότητα και ερωτική σημασία, μια και σήμαινε το γυναικείο γεννητικό όργανο. Από αυτή την τελευταία σημασία ίσως προήλθε και η λέξη "συκοφάντης". Η εκδοχή που ακούγεται συχνότερα, ότι δηλαδή η λέξη προήλθε από αυτούς που κατάγγελλαν τους λαθραίους εξαγωγείς σύκων (πράγμα που, υποτίθεται, απαγορευόταν), όσο και αν είναι ελκυστική, δεν φαίνεται να ευσταθεί, καθώς δεν υπάρχει στα αρχαία κείμενα αναφορά σε τέτοιον αθηναϊκό νόμο. Μάλλον λοιπόν η λέξη προέρχεται (σύκον+φαίνω) από αυτούς που κατάγγελλαν συμπολίτες τους για παράνομες ερωτικές σχέσεις.

Σε άλλες γλώσσες, αντίθετα, η μεταχείριση του σύκου είναι πιο υποτιμητική: non vale un fico secco, δηλαδή δεν αξίζει ένα ξερό σύκο, λένε οι Ιταλοί για κάτι που δεν αξίζει δεκάρα, no dar un higo λένε οι Ισπανοί για κάτι που δεν τους ενδιαφέρει καθόλου, το ανάλογο και οι άγγλοι. Η γαλλική έκφραση mi-figue mi-raisin (μισό σύκο, μισό σταφίδα) δηλώνει κάποιον ή κάτι που δεν είναι ούτε καλός ούτε κακός, που δεν είναι και τόσο σόι. Πάντως, και η ερωτική έννοια του σύκου διατηρείται: ανάμεσα στα άλλα παραδείγματα, ο οδηγός της εφημερίδας El Pais για το καλό στυλ (στα ισπανικά), συστήνει στους συντάκτες να αποφεύγουν διάφορες αγγλοσαξωνικές λέξεις, μεταξύ των οποίων και τη λέξη sexy, αντί της οποίας προτείνονται δύο λύσεις: η λέξη erotico και η λέξη sicaliptico. Η πρώτη δεν θέλει εξήγηση βέβαια, η δεύτερη όμως προέρχεται από το γνωστό μας σύκο και από το "άλειψις", δηλαδή χάιδεμα, τρίψιμο, διέγερση σαν να λέμε. Να προσθέσουμε ότι η λέξη δεν μαρτυρείται στα αρχαία ελληνικά: πλάστηκε στα τέλη του περασμένου αιώνα.

Υ.Γ.
Συγγνώμη Νότη για την προσθήκη...

Παρεπιπτόντως άνοιξες ένα απο τα καλύτερα θέματα...
Ένα μεγάλο ΜΠΡΑΒΟ !!!

[Carduelis]

Εχει γίνει κάτι με τη γραμματοσειρά Σταύρο!
Ευχαριστώ τον pkar, όντως από εκεί είναι η κλοπή.
(Εξάλλου πάντα αναφέρω από που κλέβω!)
Ισως με τη φωτο από τον υπολογιστή μου φαίνεται καλύτερα, αν και τα σημαντικότερα (η συκωταριά και το συκαλάκι) δεν νομίζω νάχαν πρόβλημα!
Capture1.jpg

Capture2.jpg

[Carduelis]

Eκτός από τα γνωστά μας δάνεια της τράπεζας υπάρχουν και τα.. αντιδάνεια.
Έτσι ονομάζονται οι λέξεις που πάρθηκαν δανεικές από τη γλώσσα μας και μας επέστρεψαν τελικά μετά από πολύχρονη περιπλάνηση, πολυταξιδεμένες και σχεδόν αγνώριστες.
πχ φαίνεται να μην έχει καμμία σχέση ο..





με το...


Οι αρχαίοι σκέπαζαν τα καλοκαίρια τα ανάκλιντρα (τους αντίστοιχους καναπέδες τους) με ένα ύφασμα λεπτό για να μην τους τρώνε τα κουνούπια. Το έλεγαν κωνώπειον και οι Λατίνοι το πήραν και το έκαναν conopium. Στη συνέχεια οι Γάλλοι conope όπου εκτός από την κουνουπιέρα έφτασε να δηλώνει το ίδιο το έπιπλο: canape.
Στο τέλος αντιγράφοντας τους Γάλλους ξανακάναμε εισαγωγή τη λέξη στην Ελλάδα σαν καναπές.

[Carduelis]

Ζέστη του κερατά σήμερα και θυμήθηκα αναγκαστικά το..νερό.
Ξεκίνησε σαν ύδωρ και επειδή ποτέ δεν ήταν αρκετό στη χώρα μας το πουλάγαν οι περιφερόμενοι νερουλάδες με τα κανάτια.
Ακόμη και πολύ πρόσφατα και με φουρκόνια (Gemara έχει γούστο νάναι ..BMW αυτό της φωτογραφίας!)

Από τους διασημότερους νερουλάδες ο Σπύρος Λούης που εκτός από ολυμπιονίκης ήταν κατ επάγγελμα νερουλάς. Προφανώς το φρέσκο νεράκι και μόνο ντοπάριζε τότε τους αθλητές..

Στα χρόνια του Βυζαντίου οι "νερουλάδες" διαλαλούσαν την πραμάτεια φωνάζοντας "νηαρόν ύδωρ", πάει να πει "φρέσκο νερό".
Με τον καιρό το έκαναν νηρόν ύδωρ και στο τέλος για οικονομία λέξεων σκέτο νερό.

[gemara]

Αρχική Δημοσίευση από Carduelis

Ζέστη του κερατά σήμερα και θυμήθηκα αναγκαστικά το..νερό.
Ξεκίνησε σαν ύδωρ και επειδή ποτέ δεν ήταν αρκετό στη χώρα μας το πουλάγαν οι περιφερόμενοι νερουλάδες με τα κανάτια.
Ακόμη και πολύ πρόσφατα και με φουρκόνια (Gemara έχει γούστο νάναι ..BMW αυτό της φωτογραφίας!)

Λίγο απ' όλα είναι! Δυο πράματα απ' το ίδιο μοντέλο μηχανής, δε βλέπεις πάνω του!

Και επί τη ευκαιρία, φουρκόνι = furgone, στα ιταλικά φορτηγό.

(Ετυμολόγησέ μας τώρα το "Ζέστη του κερατά"!!!)

[Carduelis]

Αρχική Δημοσίευση από gemara

Λίγο απ' όλα είναι! Δυο πράματα απ' το ίδιο μοντέλο μηχανής, δε βλέπεις πάνω του!

Και επί τη ευκαιρία, φουρκόνι = furgone, στα ιταλικά φορτηγό.

(Ετυμολόγησέ μας τώρα το "Ζέστη του κερατά"!!!)

Αυτό το παιδί έχει βαλθεί να μου βάζει όλο δύσκολα!


Πάρε κι αυτή τη φωτο να ανεβάσεις κι εσύ θερμοκρασία: