[aeriko]

Οι θυσίες προς τους θεούς, σύμφωνα με την Θεογονία του Ησιόδου, άρχισαν στη Μυκώνη από τον Πονηρό-Τιτάνα Προμηθέα, που δίδαξε στους ανθρώπους να βάλουν τον Δία να διαλέξει ανάμεσα σ’ ένα πιάτο γεμάτο κρέας σκεπασμένο με τις κοιλίες του ζώου και σε ένα άλλο γεμάτο κόκκαλα σκεπασμένα με λίπος. Ο Δίας θα διαλέξει το δεύτερο πιάτο,εγκαθυδρίοντας μ’ αυτόν τον τρόπο τον τύπο της θυσίας.
Το θυσιαζόμενο ζώο μεταφερόταν με λιτανεία από άνδρες στολισμένους με γιρλάντες μέχρι το βωμό, όπου σφαγιαζόταν και αποκεφαλιζόταν τελετουργικά. Το λίπος και τα κόκκαλα καίγονταν προς τιμή των θεών, ενώ το κρέας, αφου πρώτα ψηνόταν βραζόταν και μοιραζόταν στους παρευρισκόμενους. Λίθινες επιγραφές κωδικοποιούσαν τους ιερούς κανόνες της συμμετοχής στις εργασίες της διανομής του κρέατος στις δημόσιες θυσίες, μνημονεύοντας τους τίτλους και τις αρμοδιότητες των λειτουργών.
Η μαντεία μέσω της ανάγνωσης των σπλάχνων του θυσιασμένου ζώου γινόταν μόνο περιστασιακά, προερχόταν από την Μεσοποταμία και ποτέ δεν έφθασε στο επίπεδο της πολυπλοκότητας πού είχε στη χώρα αυτή. Τα ομηρικά έπη και η μεταγενέστερη λογοτεχνία δείχνουν ότι άλλες μορφές μαντείας ήταν πιο διαδεδομένες, όπως η ερμηνεία των ονείρων, η παρατήρηση των πουλιών, των μετεωρολογικών φαινομένων κλπ.
Οι χθόνιες θυσίες, όπως σημειώνει ο Ζ.Π. Βερνάν, που απευθύνονταν στις θεότητες, στους ήρωες, ή που απομάκρυναν τις σκοτεινές δυνάμεις που απειλούσαν την ευημερία της πολιτείας, είχαν άλλο τυπικό. Ο βωμός ήταν χαμηλός και διέθετε μία τρύπα για να κυλά το αίμα στο έδαφος. Η τελετή γινόταν κατά το λυκόφως και δεν υπήρχε στη συνέχεια γεύμα, αφού το ζώον καιγόταν εντελώς. Το αίμα διασφάλιζε το διάλογο με τις χθόνιες δυνάμεις. Στην Οδύσσεια, όταν οι νεκροί έπιναν αίμα, αποκτούσαν πάλι γνώση και φωνή.
Γενικά, προσέφεραν στους νεκρούς αναμνηστικά οικογενειακά γεύματα πάνω στους τάφους, σε επετείους ή γιορτές, όπως τα Γενέσια. Εκαναν σπονδές και μοίραζαν γλυκά από δημητριακά και μέλι.
Το μίασμα , που ήταν το αποτέλεσμα μίας οπιασδήποτε αταξίας-φόνου, ασθένειας, παράβασης των ταμπού, βεβήλωσης ενός ιερού ή απλά φθόνου ενός θεού-απαιτούσε επανόρθωση. Ηρωες που μέχρι τότε ήσαν μιάσματα, μεταμορφώνονταν, αφού λάμβαναν μία τελετουργική εξιλεωτική ανταμοιβή, σε προστάτες και ευεργέτες. Μερικές φορές χρησιμοποιούσαν έναν “ αποδιοπομπαίο τράγο” (φάρμακο), που μερικές φορές ήταν και άνθρωπος. Τον έδιωχναν από τη πόλη, αφού τον χτυπούσαν και του φόρτωναν όλες τις αμαρτίες τους.