[vpentza]

για τους κακεντρεχείς που νομίζουν ότι ο στόχος είναι οι πρωινές μπουγάτσες και ο μεσημεριανός κόκκορας και μόνον... παρακάτω ακολουθούν κάποια στοιχεία για το μέρος που θα επισκεφτούμε :

Η παλιότερη ιστορική μνεία της Τιθορέας γίνεται απ’ τον Ηρόδοτο, ο οποίος, περιγράφοντας την πορεία του Ξέρξη προς την Αθήνα μετά τη μάχη των Θερμοπυλών το 480 π. Χ. , γράφει ότι οι Πέρσες στρατιώτες έκαψαν τις πόλεις της κοιλάδας του Κηφισού, μεταξύ των οποίων και "τους Νέωνας και Πεδιέας και Τριτέας". Φοβισμένοι οι Φωκείς κάτοικοι της περιοχής κατέφυγαν στην πλησιέστερη κορυφή του Παρνασού για να σωθούν.
Γράφει χαρακτηριστικά ο Ηρόδοτος ( Ιστορίαι VIII 32, 5 ) : "Ως δε εκ της Δωρίδος ες την Φωκίδα εσέβαλον, αυτούς μεν τους Φωκέας ουκ αιρέουσι. Οι μεν γαρ των Φωκέων ες τα άκρα του Παρνησού ανέβησαν ( έστι δε και επιτηδέη δέξασθαι όμιλον η κορυφή, κατά Νέωνα πόλιν κειμένη επ’ εωυτής, Τιθορέα ούνομα αυτή, ες την δη ανηνείκαντο και αυτοί ανέβησαν )" .
Η κορυφή εκείνη ονομάζονταν "Τιθορέα" , ( από "Τιθορέας, νύμφης Αμαδρυάδος" , που ζούσε δηλ. μέσα στα δένδρα του δάσους, προσθέτει αργότερα ο Παυσανίας) .
Όταν πέρασε ο κίνδυνος, οι κάτοικοι κατέβηκαν ξανά στις πόλεις τους στην κοιλάδα, κι αργότερα οι κάτοικοι κυρίως της πόλης Νέων έχτισαν σε απόκρημνη βαθμίδα του Παρνασού ένα πολύ οχυρό φρούριο, το οποίο σιγά –σιγά εξελίχθηκε σε ολόκληρη πόλη, η οποία, κατά το δεύτερο ήμισυ του 4ου αιώνα, υποκατέστησε τη Νέωνα και ονομάστηκε "Τιθορέα" σ’ ανάμνηση της κορυφής, που βρίσκονταν από πάνω και στην οποία είχαν διασωθεί οι πρόγονοι κατά την περσική εκστρατεία του 480 π. Χ.
Η πόλη Νεών δεν έχει εντοπισθεί. Εικάζεται ότι σ’ αυτήν ανήκουν τα ερείπια που βρίσκονται στη θέση “Παλιαφήβα” . Φαίνεται ότι ήταν σπουδαία πόλη της περιοχής κατά τους κλασσικούς χρόνους, απ’ τους οποίους διασώζονται και δύο οβολοί με τα αρχικά της γράμματα "ΝΕ".
Η πόλη των Πεδιέων ίσως βρίσκονταν στο σημερινό Κηφισοχώρι ( ή Κάτω Τιθορέα ) .