[riko46]

Υγρά και Αέρια
Δεν μπορεί φυσικά να υπάρξει υδραυλικό κύκλωμα που δεν περιέχει υγρά! Τα υγρά στα κυκλώματα φρένων έχουν να αντεπεξέλθουν σε πολύ δύσκολο έργο, με ιδιαίτερη έμφαση στην αντοχή τους σε πολύ υψηλές πιέσεις, αλλά και θερμοκρασίες. Δεδομένου ότι τα φρένα είναι συστήματα υψίστης ασφαλείας, έχουν θεσπιστεί συγκεκριμένες τυποποιήσεις: Στην περίπτωση των υγρών ακολουθείται αυτή του Αμερικανικού Υπουργεί­ου Συγκοινωνιών (DOT ή American Department of Transportation).

Αυτή η τυποποίηση αφορά κυρίως το σημείο βρασμού των υγρών και μάλιστα σε δύο διαφορετικές καταστάσεις: μία κατά την οποία το υγρό είναι τελείως καθαρό και μία κατά την οποία έχει απορροφήσει μια συγκεκριμένη ποσότητα νερού. Το νερό περνά στο κύκλωμα από τις συνδέσεις ή ακόμη και τους πόρους των σωλήνων και απορροφάται αμέσως από το υδραυλικό υγρό, μειώνοντας το σημείο βρασμού του. Αν αυτό πέσει σε επίπεδα τα οποία επιτυγχάνονται σε ένα φρενάρισμα, το υγρό θα βράσει. Το αποτέλεσμα θα είναι να δημιουργηθούν φυσαλίδες στο εσωτερικό του, οπότε η συμπεριφορά του κατά την συμπίεση πάει περίπατο... Αν οι φυσαλίδες είναι πάρα πολλές κατά τη διαστολή τους με την αύξηση της θερμοκρασίας είναι πιθανό το μπλοκάρισμα των φρένων χωρίς να υπάρχει πίεση στη μανέτα!

Εξαιτίας της ικανότητας των υγρών να απορροφούν το νερό έχουν θεσπιστεί δύο διαφορετικά σημεία βρασμού για τις δύο καταστάσεις που αναφέραμε παραπάνω. Για την πρώτη κατάσταση έχουμε το λεγόμενο \\"ξηρό\\" σημείο βρασμού και για τη δεύτερη κα­τάσταση το \\"υγρό\\" σημείο βρασμού, το οποίο αφορά υγρό που έχει απορροφήσει 3,5%ο κατά βάρος, νερό. Το τελευταίο νούμερο είναι η οριακή ποσότητα απορρόφησης νερού σύμφωνα με τις προδιαγραφές και για να μην ξεπεραστεί είναι απαραίτητη η περιοδική ανανέωση των υγρών.

Ένα υγρό που καλύπτει την προδιαγραφή DOT 3 πρέπει να έχει \\"ξηρό\\" σημείο βρασμού τουλάχιστον 205 βαθμούς Κελσίου και ελάχιστο \\"υγρό\\" 140 βαθμούς. Για την DOT 4 τα αντίστοιχα σημεία ανεβαίνουν στους 230 και 155 βαθμούς και για την DOT 5 στους 260 και 180 βαθμούς αντίστοιχα.

Διάγραμμα στο οποίο φαίνεται η μεταβολή του σημείου βρασμού των πιο συνηθισμένων υδραυλικών υγρών, ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε νερό.

Μικροί τάκοι...
Η αλλιώς, τακάκια! Είναι τα εξαρτή­ματα με τα οποία θα ασχοληθεί αναγκαστικά κάθε κάτοχος μοτοσικλέτας, αφού ανήκουν στα αναλώσιμα. Με το συνεχές φρενάρισμα φθείρονται και αργά ή γρήγορα θέλουν αλλαγή. Το σημείο φθοράς είναι συνήθως μια εγκοπή στην πάστα (στο φθειρόμενο υλικό). Μόλις αυτή εξαφανισθεί από τη φθορά, το τακάκι θέλει αλλαγή. Μετά από αυτό το σημείο, το μέταλλο της βάσης του τακακιού πλησιάζει επικίνδυνα στο δίσκο και αν τον φτάσει θα τον καταστρέψει.

Κάθε εταιρεία προσφέρει διαφορετικές ποιότητες τακακιών, ανάλογα με τη χρήση για την οποία αυτά προορίζονται. Η αλήθεια είναι ότι οι ποιότητες αφορούν τη σκληρότητα της πάστας. 0 αριθμός προσφερόμενων ποιοτήτων ποικίλλει ανάλογα με την εταιρεία (π.χ. η Brembo έχει πέντε διαφορετικές ποιότητες, η Goodridge τέσσερις κ.λπ.), αλλά οι πλέον συνηθισμένες είναι οι εξής:

\\"Κανονικά\\" τακάκια: Σύμφωνα με τις εταιρείες προσφέρονται για μοτοσικλέτες δρόμου και τουρισμού. Έχει δοθεί προτεραιότητα στη μικρή φθορά του τακακιού, ώστε να χρειάζεται αραιότερα αλλαγή. Πρόκειται για σχετικά σκληρά τακάκια με μέτρια επιβραδυντική απόδοση, τα οποία όμως φθείρουν τους δίσκους γρήγορα.

\\"Σπορ\\" τακάκια: Εδώ η προτεραιότητα δίνεται στην καλύτερη δυνατή απόδοση, γι' αυτό και προορίζονται για μεγάλη αντοχή στη θερμοκρασία. Φθείρονται βέβαια αρκετά γρήγορα και χρειάζονται συχνή αντικατάσταση, αλλά σε αντιστάθμισμα προστατεύουν τους δίσκους. Σε αυτή την κατηγορία απαντώνται και τα λεγόμενα \\"racing\\" τακάκια για αγωνιστική χρήση, τα οποία πάνε τα παραπάνω χαρακτηριστικά στα άκρα. Η ιδιαιτερότητα που έχουν αυτά τα τακάκια είναι ότι λειτουργούν σωστά αφού φτάσουν σε κάποια υψηλή θερμoκρασία η οποία είναι δύσκολο να επιτευχθεί σε καθημερινή χρήση.

\\"Off- road\\" τακάκια: Αυτά απαντώνται και ως \\"μεταλλικά\\". Είναι ιδιαίτερα σκληρά, ώστε να φθείρονται ελάχιστα στις σκληρές συνθήκες εκτός δρόμου και να μπορούν να λειτουργήσουν σε νερό, άμμο και λάσπη. Η φθορά στο δίσκο είναι κατακόρυφη και καλό είναι να αποφεύγονται σε διαφορετική χρήση.

Τα σαγόνια του ταμπούρου
Όσα ισχύουν για τα τακάκια των δισκόφρενων ισχύουν και για τις σιαγόνες των ταμπούρων, αν και σε σαφώς λιγότερο εξειδικευμένη βάση, αφού τα ταμπούρα συναντώνται πλέον σε μοτοσικλέτες χαμηλών επιδόσεων. Και εδώ ισχύει ο γενικός κανόνας: Σκληρή πά­στα = μέτριο φρενάρισμα, αργή φθορά σταγόνας, και μεγάλη φθορά τυμπάνου. Μαλακή πάστα = καλό φρενάρισμα, γρήγορη φθορά σιαγόνας, μικρή φθορά τυμπάνου. Λόγω του ότι οι σιαγόνες δεν φαίνονται όταν είναι τοποθετημένες, τη φθορά δείχνει ένας δείκτης που υπάρχει στο μοχλό ενεργοποίησης. Το θετικό με τις σιαγόνες είναι ότι υπάρχουν για οποιαδήποτε μοτοσικλέτα, αντίθετα με τα τακάκια, των οποίων κάποιες ποιότητες προσφέρονται μόνο για ορισμένα μοντέλα.

ΥΓΡΑ ΦΡΕΝΩΝ
Στην αγορά κυκλοφορούν τρεις τύποι υγρών φρένων: τα DOT 3, DOT 4 και DOT 5.1. Τα DOT 3
έχουν αρχίσει να μπαίνουν στο περιθώριο, καθώς όλες οι αυτοκινητοβιομηχανίες πλέον
χρησιμοποιούν τα πιο «αξιόπιστα» DOT 4, αφού έχουν υψηλότερο σημείο βρασμού, αν και
πρέπει να αντικαθίστανται κάθε 2 χρόνια. Τα εξελιγμένα DOT 5.1 βρίσκουν εφαρμογή στα
αυτοκίνητα υψηλών επιδόσεων και στα αγωνιστικά, αλλά πρέπει να αντικαθίστανται κάθε
χρόνο. Αποκλειστικά και μόνο για αγωνιστική χρήση διατίθενται και άλλα, πιο εξελιγμένα
υγρά φρένων, με πολύ υψηλό σημείο βρασμού, τα οποία δεν συνιστώνται για καθημερινή χρήση,
διότι περισσότερη ζημιά κάνουν παρά καλό, αν δεν αλλάζονται σε μικρά χρονικά διαστήματα.

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΗΜΕΙΟ ΒΡΑΣΜΟΥ
DOT 3 235 °C
DOT 4 269 °C
DOT 5.1 270 °C
* DOT 5 Silicone 260 °C
* Racing 295 °C
* Racing 315 °C
* DOT 4 Racing 500 °C
* Υποχρεωτικά και μόνο για αγωνιστική χρήση.

Ορολογία
«Fading»: απώλεια της αίσθησης και της αποτελεσματικότητας εξαιτίας της υπερθέρμανσης, με
αποτέλεσμα οι ρητίνες που περιέχουν τα τακάκια να μετατρέπονται σε αέριο και καμένα
κατάλοιπα, αναγκάζοντας τα τακάκια να «πλέουν»σε ένα στρώμα αερίου πάνω στη δισκόπλακα,
γεγονός που συνεπάγεται τη μη σωστή απόδοση του έργου τους.
«Vapour lock»: η επικίνδυνη κατάσταση της εξάτμισης των υγρών του κυκλώματος φρένων λόγω
βρασμού, που έχει αποτέλεσμα τη συνολική απώλεια της ικανότητας επιβράδυνσης του
συστήματος.
«Kevlar»: οι φημισμένες ίνες της Dupont, λόγω της αντοχής τους, χρησιμοποιούνται τόσο
στην κατασκευή αλεξίσφαιρων γιλέκων όσο και στο διαστημικό λεωφορείο. Πολύ ακριβό, αλλά
άριστο πρόσθετο υλικό χαμηλής τριβής, όχι μεταλλικό, άρα καθαρότερο. Οι ίνες κέβλαρ που
χρησιμοποιούνται στα τακάκια είναι έξι φορές πιο σκληρές από το ατσάλι.
«Asbestos free»: η ένδειξη αυτή υπάρχει, πλέον, σε όλα τα σετ υλικών τριβής, καθώς ο
αμίαντος έχει κριθεί επιβλαβής για την υγεία μας και για το περιβάλλον. Aντ? αυτού, οι
εταιρείες βελτιώσεων, μετά από πολύχρονες έρευνες, αντικατέστησαν το βλαβερό αυτό υλικό
με άλλα, αντίστοιχης αντοχής υλικά, όπως το κέβλαρ, τα ανθρακονήματα κ.ά. Aντίστοιχα, στα
κοινά υλικά τριβής η έλλειψη του αμιάντου γίνεται ακόμα αισθητή, καθώς τα συστατικά που
τον έχουν αντικαταστήσει ανταποκρίνονται με δυσκολία στις απαιτήσεις των σύγχρονων
συστημάτων πέδησης.

VILLASG

......................