Μάθηση ή διασκέδαση;

[MARK]

Μια οικογενειακή επίσκεψη στο μουσείο, ένας ανοιξιάτικος περίπατος στον Εθνικό Κήπο, μια βόλτα στην Ακρόπολη αποτελούν τον πιο σύντομο δρόμο προς τη γνώση.
Ευτυχώς, η μάθηση είναι μια πολυδιάσταστη διαδικασία που δεν περιορίζεται στα βιβλία και τα θρανία. Επιπλέον, σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, έχει αποδειχτεί πως όσο περισσότερα και από διαφορετική «οπτική γωνία» είναι τα ερεθίσματα που δέχεται ο εγκέφαλος, τόσο καλύτερα αφομοιώνει μια πληροφορία ή γνώση.
Ας σκεφτούμε, για παράδειγμα, ένα μάθημα ιστορίας στην τετάρτη τάξη του δημοτικού όπου τα παιδιά διδάσκονται για την αρχαία Αθήνα, την Ακρόπολη, τον πολιτισμό, τα κτίρια και τους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς. Συνδυάζοντας το μάθημα στην τάξη με μια εκδρομή στο χώρο της Ακρόπολης και στο Μουσείο, όπου τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά, να μελετήσουν τα κτίρια, να περπατήσουν ανάμεσα στα μνημεία, να ζωγραφίσουν κάτι που τους έκανε εντύπωση, θα έχουν μια ζωντανή εικόνα της Ιστορίας που διδάσκονται, μια εικόνα που θα εντυπωθεί στο μυαλό τους πολύ πιο έντονα απ’ τις λέξεις και θα τα βοηθήσει να θυμούνται και να «ζουν» το μάθημά τους. Στο ίδιο πλαίσιο έχει ενταχθεί στα σχολεία η «ευέλικτη ζώνη», δύο ή τρεις «ελεύθερες» διδακτικές ώρες την εβδομάδα, όπου τα παιδιά μπορούν να προσεγγίσουν διαθεματικά κάποιες γνώσεις που καλούνται να πάρουν μέσα από το σχολείο.
Με τον ίδιο τρόπο η μάθηση, γενικότερα, δεν περιορίζεται μέσα στο στενό πλαίσιο της σχολικής τάξης, του σπιτιού ή των βιβλίων. Εξάλλου, τα πάντα γύρω μας είναι «εκπαίδευση», ακόμη κι όταν δεν το συνειδητοποιούμε.
Μαθαίνω μέσα στο μουσείο
Μια επίσκεψη σε μουσείο είναι ένας απ’ τους πιο κλασικούς και αποτελεσματικούς τρόπους για να ανακαλύψουν τα παιδιά μας καινούριες γνώσεις ή να συνδυάσουν αυτές που ήδη έχουν με την εικόνα και το ευρύτερο πλαίσιό τους.
Για μια πιο αποδοτική επίσκεψη σε μουσείο:
• Αν τα παιδιά μας είναι μικρά περιορίζουμε χρονικά την επίσκεψη και επικεντρωνόμαστε κυρίως σε ορισμένα εκθέματα που έχουμε επιλέξει.
• Αν μπορούμε να έχουμε διαβάσει από πριν μια ιστορία σχετικά με τα εκθέματα ώστε να τους τη διηγηθούμε σαν παραμύθι, σίγουρα έχουμε πολλές πιθανότητες να τους κεντρίσουμε το ενδιαφέρον.
• Παίρνουμε μαζί μας μπλοκ ζωγραφικής και χρώματα κι ενθαρρύνουμε το παιδί να σκιτσάρει ή να ζωγραφίσει κάτι που του άρεσε.
• Σε πολλά μουσεία υπάρχουν ειδικές ενότητες για παιδιά, συνήθως τα πρωινά του Σαββάτου, που μέσα απ’ το παιχνίδι τα φέρνουν πιο κοντά στο πνεύμα του συγκεκριμένου μουσείου.
Μουσεία που αγαπούν τα παιδιά:
• Ελληνικό Παιδικό Μουσείο, με εκθέματα που προκαλούν τα παιδιά να τα αγγίξουν και να παίξουν μ’ αυτά μαθαίνοντας καλύτερα τον κόσμο που μας περιβάλλει.
• Μουσείο Παιδικής Τέχνης, επειδή με τα έργα ζωγραφικής του αγγίζει μια πολύ σημαντική πτυχή της ψυχολογίας και των ενδιαφερόντων των παιδιών και τα βοηθά να μπούνε σε ένα μαγικό κόσμο γεμάτο χρώματα και ταξίδια.
• Μουσείο Συναισθημάτων Παιδικής Ηλικίας, επειδή το να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα, τα δικά μας και των γύρω μας, είναι μια πολύτιμη γνώση.
• Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή – Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης Γαία, επειδή τα ζώα και ο φυσικός κόσμος γύρω μας εξασφαλίζουν την προσοχή των παιδιών.
• Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, γιατί μέσα απ’ την τρισδιάστατη και μοντέρνα προσέγγιση τα παιδιά μας ταξιδεύουν και ανακαλύπτουν το παρελθόν.
• Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, γιατί αξίζει να ανακαλύψουμε την Ιστορία της πόλης μας και να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να την αγαπήσουν και να μάθουν να τη φροντίζουν.
• Ευγενίδιο Ίδρυμα, με τις διαδραστικές εκθέσεις για τα φαινόμενα της φυσικής και τις προβολές, τα παιδιά κατανοούν πολύ σημαντικές γνώσεις διασκεδάζοντας.
• Και όχι μόνο: το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, το Αρχαιολογικό Μουσείο και κάθε μουσείο που θα βρούμε στον τόπο όπου θα πάμε μια εκδρομή ή διακοπές.
Θεατρικές παραστάσεις που εκπαιδεύουν
Ένας προφανής τρόπος επιλογής θεατρικής παράστασης είναι η ηλικία του παιδιού μας, αφού υπάρχουν ορισμένες παραστάσεις που απευθύνονται ειδικά σε μικρότερα ή λίγο μεγαλύτερα παιδιά. Ένας άλλος τρόπος είναι το περιεχόμενο του έργου, το οποίο μπορεί να έχει σχέση με τις περιπέτειες της αρχαίας Ιστορίας, με τις ανθρώπινες σχέσεις, να είναι λυρικό, να περιλαμβάνει χορό και μουσική κι ένα σωρό άλλα. Ο μοναδικός περιορισμός στο θέατρο, όμως, είναι να επιλέγουμε ποιοτικές παραστάσεις, από δημιουργούς που γνωρίζουμε και εμπιστευόμαστε τη δουλειά τους γιατί η αγάπη προς το καλό θέατρο είναι κάτι που καλλιεργείται.
3 λόγοι να πάμε τα παιδιά μας στο θέατρο
• Το θέατρο είναι η πιο προσιτή μορφή τέχνης για τα παιδιά αφού ταιριάζει άμεσα στην αναπτυγμένη τους φαντασία και το παιχνίδι της «προσποίησης», που λατρεύουν σε κάθε ηλικία.
• Από μια θεατρική παράσταση παίρνουμε αφορμές για συζητήσεις και παιχνίδια στο σπίτι μαζί με τα παιδιά μας, που μας βοηθούν να έρθουμε πιο κοντά αλλά και να μιλήσουμε για θέματα που ίσως δεν θα είχαμε σκεφτεί χωρίς αυτό το ερέθισμα.
• Είναι καλό να παρακολουθούν τα παιδιά μας ποιοτικές θεατρικές παραστάσεις από μικρή ηλικία, καθώς τα βοηθά να αναπτύξουν τα κριτήρια και την αισθητική τους.
Παίζω και ανακαλύπτω
Μια βόλτα το Σαββατοκύριακο, ακόμη και στην πόλη, μπορεί να φέρει τα παιδιά μας σε επαφή με τη φύση και να τα βοηθήσει να ανακαλύψουν σημαντικά στοιχεία του κόσμου μας.
Εθνικός Κήπος: Η ανακαινισμένη παιδική χαρά του Εθνικού Κήπου, οι φροντισμένοι (πια) χώροι πράσινου και η κλασική λιμνούλα με τις πάπιες είναι μια βόλτα που θα λατρέψουν όλα τα παιδιά. Στο χώρο του Εθνικού Κήπου μπορούμε να επισκεφθούμε με τα παιδιά μας το Μουσείο και να μάθουμε πολλά για τη φυσιολογία των φυτών και την πλούσια χλωρίδα του ίδιου του Κήπου. Επιπλέον, στο χώρο του Εθνικού Κήπου λειτουργεί μια μικρή δανειστική βιβλιοθήκη όπου συχνά τα πρωινά του Σαββάτου και της Κυριακής γίνονται βιβλιοθεατρικά δρώμενα για τα παιδιά. Η βόλτα αυτή μπορεί να συνδυαστεί με μια επίσκεψη στο χώρο της Βουλής και το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και με αυτή την αφορμή να τους μιλήσουμε –με λίγα λόγια, πάντα– για το πολίτευμα της δημοκρατίας και το κοινοβούλιο ή ακόμη και για το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Αντώνης Τρίτσης»: Ένα στολίδι του περιβάλλοντος στο Ίλιον, αποτελεί υπέροχη βόλτα για ένα πρωινό Σαββατοκύριακο. Με μικρές λίμνες – τεχνητούς υδροβιότοπους, πλήθος μικρών ζώων και πτηνών, χώρους ανάπαυσης και χώρους παρατήρησης πουλιών είναι σίγουρο πως η βόλτα θα είναι ευχάριστη και εκπαιδευτική για όλη την οικογένεια. Εκτός απ’ το συγκεκριμένο πάρκο, σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν 17 πάρκα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Εκεί τα παιδιά συμμετέχουν σε προγράμματα που περιλαμβάνουν βόλτες σε υγροβιότοπους, εξερεύνηση της περιοχής, πεζοπορία στο δάσος, βόλτα στις ακτές, ενημέρωση για το φυσικό περιβάλλον και άλλα πολλά.
Πάρκα Κυκλοφοριακής Αγωγής: Μυούμε από νωρίς τα παιδιά μας στην έννοια της κυκλοφοριακής αγωγής στα ειδικά πάρκα που έχουν κατασκευαστεί γι’ αυτό το σκοπό. Θα τα βρούμε στην Αθήνα, το Χαλάνδρι, την Ηλιούπολη, το Γαλάτσι και τη Γλυφάδα, την Ελευσίνα, τη Νέα Μάκρη αλλά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.
Μαθήματα φαντασίας και δημιουργικότητας
Τα παιχνίδια που μπορούμε να παίξουμε και να συνδυάσουμε με τη μάθηση είναι ατέλειωτα - όπως και η φαντασία μας. Ακόμη, αν το παιδί μας δυσκολεύεται να μάθει κάτι στο σχολείο ας ερευνήσουμε πρώτα μήπως μπορούμε να βοηθήσουμε με παιχνίδι, αντί να του κάνουμε ιδιαίτερα μαθήματα. Όπως τα δύο παραδείγματα που ακολουθούν (τα οποία ομολογώ πως έκλεψα από την ομάδα των Οδηγών που πήγαινε η κόρη μου!):
• Μαθήματα φυσικής
Τα παιχνίδια με το νερό μπορεί να γίνουν ένα τέλειο μάθημα φυσικής! Στρώνουμε πετσέτες στη βεράντα (για να μην γλιστρήσουμε – αν έχουμε κήπο εννοείται πως τον προτιμούμε), γεμίζουμε δύο λεκάνες με νερό και φέρνουμε μικρά παιχνίδια ή σκεύη απ’ την κουζίνα μας. Κάποια από αυτά θα επιπλέουν, άλλα θα βυθίζονται, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε δοχεία διαφορετικού σχήματος για να μελετήσουμε τις διαφορές στον όγκο, να μιλήσουμε για τις ιδιότητες των υγρών, μέχρι και να φτιάξουμε συγκοινωνούντα δοχεία με καλαμάκια!
• Μαθήματα χημείας
Φτιάχνουμε με πλαστελίνη έναν κώνο ηφαιστείου και τον βάζουμε σε ένα βαθύ πλαστικό πιάτο. Μέσα στον κώνο ρίχνουμε μισό κουταλάκι του γλυκού μαγειρική σόδα. Στο μεταξύ και όσο φτιάχνουμε τα ηφαίστειά μας μπορούμε, και με τη βοήθεια ενός σχετικού βιβλίου, να μιλήσουμε για τη γεωλογία, για τα στρώματα της Γης, για τα βουνά και για τα ηφαίστεια. Όταν θέλουμε να γίνει η «έκρηξη» προσθέτουμε απλό ξύδι και η σόδα μας αφρίζει και χύνεται σαν καυτή λάβα απ’ το ηφαίστειο!
• Και πολλές-πολλές ακόμα ιδέες …
• Κόβουμε και κολλάμε γεωμετρικά σχήματα σε χαρτιά και ανακαλύπτουμε τα βασικά σχήματα.
• Φτιάχνουμε κολάζ με ζυμαρικά και μικρά αντικείμενα και μιλάμε για τα στερεά και τις διαφορές τους
• Ζωγραφίζουμε με μαρκαδόρους και ανακαλύπτουμε τα χρώματα και τους συνδυασμούς τους
• Στήνουμε ένα δικό μας θεατρικό παιχνίδι βάζοντας να δουλέψει η φαντασία του παιδιού (π.χ. μασκαρευόμαστε σε αρχαίους Έλληνες και κάνουμε βόλτα στην Αγορά συζητώντας για τους υπόλοιπους αρχαίους που «γνωρίζουμε»)
• Μαζεύουμε διάφορα είδη φύλλων και φυτών, τα κολλάμε σε ένα φυτολόγιο και τα μελετάμε με το μεγεθυντικό μας φακό…
Μερικές χρήσιμες διευθύνσεις
Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών
Παπαρρηγοπούλου 5-7, πλατεία Κλαυθμώνος Τηλ.: 210 3231397, 210 3230168 Ηλεκτρονική διεύθυνση: www.athenscitymuseum.gr/
Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας
Λεβίδου 13, Κηφισιά Τηλεφωνικό Κέντρο: 210 8015870 Ηλεκτρονική διεύθυνση: www.gnhm.gr/
Ελληνικό Παιδικό Μουσείο
Κυδαθηναίων 14, Πλάκα Τηλ.: 210 3312995 Ηλεκτρονική διεύθυνση: www.hcm.gr/
Μουσείο Συναισθημάτων Παιδικής Ηλικίας
Καρατζά 7, Φιλοπάππου Tηλ.: 210 9218329 Ηλεκτρονική διεύθυνση: http://mce.gr/page.asp
Ίδρυμα Ευγενίδου
Λ. Συγγρού 387, Π. Φάληρο Τηλ.: 210 9469600 Ηλεκτρονική διεύθυνση: www.eugenfound.edu.gr/
Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
Πουλοπούλου 38, Αθήνα Τηλ.: 212 254 5000 Ηλεκτρονική διεύθυνση: www.fhw.gr
Μουσείο Παιδικής Τέχνης
Kόδρου 9, προέκταση οδού Bουλής, Πλάκα, Tηλ.: 210 3312621, 210 3312750 Ηλεκτρονική διεύθυνση: www.childrensartmuseum.gr
Της Ελένης Δασκαλάκη

[ΛΕΟΝΤΟΚΑΡΔΟΣ]

Ωραίο και ενδιαφέρον θέμα Γιάννη ....

Χωρίς όμως να θέλω να μετακυλήσω τις ευθύνες απ' τον γονέα,

μήπως αυτά, ή ένα μέρος απ' αυτά, έπρεπε να τα κάνει το σχολείο ;;;;;

Στα ιδιωτικά σχολεία, σίγουρα γίνονται πολλά,

στα δημόσια όμως ;;;;;

Από τίποτα έως ελάχιστα ....

Μίλησε κανείς για δωρεάν παιδεία ;;;;