GS Forum - Ιστορία του κράνους..

Με αφορμή τη συζήτηση που ανοίξαμε σε διπλανό μου νήμα με τον δικτυακό μας φίλο Γιώργο Σαββίδη http://www.gsforum.gr/showthread.php?t=7443 περί ασφάλειας και αξιοπιστίας κρανών έκανα μια μικρή έρευνα στο δίκτυο για τα κράνη και βρήκα μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία που σκέφτηκα να τα ποστάρω.
Να θυμίσω πως ΔΕΝ είμαι ειδικός στο θέμα αλλά ερασιτέχνης οπότε όποιος φίλος διαθέτει περισσότερα στοιχεία, άρθρα ή φωτογραφίες ας με διορθώσει..

Κράνος και μοτοσυκλετιστές (Ιστορική αναδρομή 1ο μέρος)

Στην εποχή μας οι τρείς σημαντικότερες αιτίες θανάτου από κρανιοεγκεφαλική κάκωση είναι οι τραυματισμοί με πυροβόλα όπλα, τα τροχαία ατυχήματα και οι τραυματισμοί από πτώσεις. Εναλάσσονται στη θλιβερή πρωτιά ανάλογα με την ηλικία. Ετσι οι θάνατοι από πτώση κυριαρχούν στις ηλικίες πάνω από τα 75, τα πυροβόλα όπλα στους θανάτους ατόμων 20-74 ετών και τα τροχαία στα άτομα από 0-19 ετών. Στα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα δυστυχώς είναι σημαντικό το μερίδιο συμμετοχής της μοτοσυκλέτας.

Παρότι στις μέρες μας είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός πλέον ότι το κράνος προφυλάσει από τις κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και μειώνει σημαντικά τη θνησιμότητα από τα τροχαία, είναι ενδιαφέρον πως η καθιέρωσή του πέρασε από πολλά στάδια αμφισβήτησης.
Ακόμα πιό ενδιαφέρουσα όμως είναι η ιστορία της δημιουργίας του.
Η πρώτη μοτοσυκλέτααναφέρεται ως εφεύρεση τουGottliebDaimler το 1885. Τα πρώτα “κράνη” ήταν υποτυπώδη καλύματα του κεφαλιού κυρίως από δέρμα. Φυσικά δεν είχαν σκοπό την προστασία του αναβάτη από πτώση σε μεγάλες ταχύτητες (που δεν υπήρχαν άλλωστε την εποχή εκείνη) παρά μόνο την προστασία του από τον άνεμο, το κρύο και τα έντομα. Όσο εξελίσσονταν οι μοτοσυκλέτες όμως και αύξαναν οι ταχύτητές τους τόσο πιό επιτακτική γινόταν και η ανάγκη για προστασία του κεφαλιού σε ενδεχόμενη πτώση του αναβάτη..
Μεταξύ 1931 και 1953 στην Αμερική δύο εταιρείες συναγωνίζονταν για την ταχύτερη μοτοσυκλέτα. Η HarleyDavidson και η Indian. Ωστόσο όσο αύξανε η ταχύτητα των μοτοδυκλετών τόσο αυξάνονταν και τα θανατηφόρα ατυχήματα. Τότε ήταν που ο καθηγητής C.F. “Κόκκινος” Lombard του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας δημιούργησε το πρώτο “κανονικό” κράνος προορισμένο όχι απλά να καλύπτει το κεφάλι αλλά να απορροφά την δύναμη μιας πρόσκρουσης. Είχε ένα εσωτερικό κέλυφος που πρόσφερε άνεση και ένα εξωτερικό κέλυφος με στόχο όχι μόνο την απορρόφηση του χτυπήματος αλλά και τη διάχυση της δύναμης πρόσκρουσης.
Το 1953 που ο Lombard κατέθεσε την πατέντα του ήταν η χρονιά ορόσημο για την κατασκευή του σύγχρονου κράνους και σύντομα πήραν τη σκυτάλη οι κατασκευάστριες εταιρείες κρανών.
Η κεντρική κυβέρνηση (κογκρέσο) στις ΗΠΑ εξέδωσε κανονισμό για την υποχρεωτική του χρήση και απέμενε στις διάφορες πολιτείες να τις κάνουν νόμο. Αρχικά λοιπόν η χρήση του κράνους νομοθετήθηκε σαν προαιρετική στις περισσότερες πολιτείες γιατί θεωρήθηκε οτι ήταν εμπόδιο στην ελευθερία των αναβατών (δεκαετία του 60 άλλωστε, εποχή έντονης αμφισβήτησης των πάντων) ενώ υπήρχαν και φωνές που έλεγαν οτι πιθανά να αυξάνει τον κίνδυνο θανατηφόρου ατυχήματος (μειωμένη ορατότητα, κακή ακουστική, μεγάλο βάρος, δυσφορία του αναβάτη κλπ).
Χρειάστηκε όμως να περάσουν πολλά χρόνια αμφισβήτησης της χρησιμότητάς του μέχρι το 1974, που τελικά οι 47 από τις πολιτείες των ΗΠΑ καθιέρωσαν την υποχρεωτική χρήση του. Και πάλι όμως χρειάστηκε να διαπιστώσουν επώδυνα την αναγκαιότητα της χρήσης κράνους. Το 1975 το κογκρέσο αναίρεσε για κάποιους λόγους το σχετικό νόμο και οι μισές πολιτείες μέσα σε 3 χρόνια κατάργησαν την υποχρεωτική χρήση κράνους. Το αποτέλεσμα ήταν η κατακόρυφη αύξηση των τραυματιών και των θανάτων σε ατυχήματα με μοτοσυκλέτες. Είχαν προφανώς αγνοήσει το γεγονός οτι οι μοτοσυκλετιστές στο 80% των ατυχημάτων είτε τραυματίζονται, είτε πεθαίνουν και οτι έχουν 21 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να σκοτωθούν σε σχέση με τον οδηγό αυτοκινήτου.

Κράνος και μοτοσυκλετιστές (Ιστορική αναδρομή 2ο μέρος)

Στην από δώ μεριά του Ατλαντικού αφορμή για την υποχρεωτική καθιέρωση του κράνους, όσο και να φαίνεται παράξενο στάθηκε ο θάνατος στην Αγγλία του Τ.Τ Lawrence γνωστότερου από το διήγημα του αμερικάνου Lowell Thomas και ως Λώρενς της Αραβίας!! http://www.gsforum.gr/attachment.php?attachmentid=1837
Μετά τις ανεπιτυχείς του προπάθειες για την ανεξαρτησία των Αράβων (1919-1922) ο Λώρενς επέστρεψε στην Οξφόρδη όπου εργάστηκε σαν συγγραφέας.
Το 1923 ήταν σύμβουλος του Τσώρτσιλ στη δημιουργία της Ιορδανίας και τελικά μετά από μια δεύτερη στρατιωτική θητεία 12 ετών (!!!) και μάλιστα με διάφορα ψευδώνυμα, το 1935 αποσύρθηκε στο εξοχικό του στο Clouds Hill του Dorset.
Λέγεται οτι ο Λώρενς αγαπούσε την ταχύτητα και είχε αρκετές μοτοσυκλέτες. Μια από αυτές (Brough Superior- φωτο 2) ήταν δώρο του διάσημου φίλου του George Bernard shaw.
http://www.gsforum.gr/attachment.php?attachmentid=1838
Στις 13 Μαίου 1935 οδηγούσε στις εξοχές του South Dorset επιστρέφοντας στο σπίτι του, φυσικά δίχως κράνος όπως όλοι τότε, εκτός από τους οδηγούς αγώνων. Στην προσπάθειά του να αποφύγει δυό παιδιά που οδηγούσαν ποδήλατα παρεξέκλινε της πορείας του τινάχτηκε πάνω από το τιμόνι και προσγειώθηκε μπροστά από τη μοτοσυκλέτα του με σπασμένο κρανίο...
Μεταφέρθηκε σε κωματώδη κατάσταση στο στρατιωτικό νοσοκομείο του Bovington Camp όπου έσπευσαν να τον σώσουν οι καλύτεροι γιατροί της Αγγλίας. Ανάμεσά τους και ένας νεαρός Αυστραλός νευροχειρουργός o Hugh Cairns. OΛώρενς πέθανε 6 μέρες αργότερα στα 47 του, δίχως να αποκτήσει ποτέ συνείδηση και δίχως να μάθει ποτέ πόσο είχε ωφελήσει ο θάνατός του χιλιάδες μελλοντικών μοτοσυκλετιστών.
Ο Cairns όντας ανήμπορος να σώσει τον διάσημο ήρωα του 1ου Παγκόσμιου πολέμου, αφιερώθηκε έκτοτε στη μελέτη, αντιμετώπιση και πρόληψη της κρανιοεγκεφαικής κάκωσης στους μοτοσυκλετιστές!
Στη διάρκεια του 2ου Παγκόσμιου πολέμου (ευτυχώς οι πόλεμοι για την επιστήμη είναι οι γονιμότερες περίοδοι) διαπίστωσε τις άσκοπες απώλειες στούς μοτοσυκλετιστές - αγγελιοφόρους του Αγγλικού στρατού, μάλιστα πριν καν αρχίσουν οι εχθροπραξίες.
Ετσι το 1941 δημοσίευσε το σημαντικότερο άρθρο του στο περιοδικό British Medical Journalόπου επεσήμαινε πως 2.279 μοτοσυκλετιστές (οδηγοί και συνεπιβάτες) είχαν σκοτωθεί στους πρώτους 21 μήνες του πολέμου και πως οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις ήταν μακράν η κυριότερη αιτία θανάτου.
Ακόμα σημαντικότερη όμως ήταν η παρατήρησή του πως υπήρξαν μόνο 7 τραυματισμοί μεταξύ όσων φορούσαν κράνος κι μάλιστα δεν ήταν θανατηφόροι.
Σε άλλη μελέτη του το 1946 δημοσίευσε τα θανατηφόρα τροχαία με μοτοσυκλέτα ανά μήνα από το 1939 έως το 1945 (ο πόλεμος δεν εμπόδιζε τον αντίστοιχο Άγγλο δημόσιο υπάλληλο να κάνει σωστά τη δουλειά του!). Εκεί διαπίστωνε πως μετά το Νοέμβρη του 1941, όπου η χρήση κράνους έγινε υποχρεωτική στους μοτοσυκλετιστές του στρατού και της αστυνομίας, τα θανατηφόρα τροχαία μειώθηκαν.
Στο άρθρο του κατέληγε προφητικά λέγοντας: “Οι παρούσες εμπειρίες αφήνουν πολύ λίγες αμφιβολίες ότι η υιοθέτηση του κράνους υποχρεωτικά σε όλους τους πολίτες μοτοσυκλετιστές θα ωφελήσει σημαντικά σε ζωές, εργατοώρες και νοσηλείες”.
("From these experiences there can be little doubt that adoption of a crash helmet as standard wear by all civilian motorcyclists would result in considerable saving of life, working time, and the time of hospitals" )
Ωστόσο χρειάστηκε στην Αγγλία να περάσουν 32 ολόκληρα χρόνια μέχρι την υποχρεωτική θέσπιση του κράνους το 1972 σε οδηγό και συνοδηγό.

Kι αυτό σαν τελευταίο συμπλήρωμα γιατί ένα μπράβο αξίζει πάντα σε όσους έχουν "βοηθήσει" με πληροφορίες

Βιβλιογραφία

1.http://www.thehistoryof.net/the-history-of-motorcycle-helmets.html

TheHistoryofMotorcycleHelmets – DeadorAlive?

09/11/2008— GarethMarples

2. "The Edge" vol 3 no1, the magazine of the Motorcycle Rider's Association of Western Australia (MRAWA)

3. http://images.google.gr/imgres?imgurl=http://wpcontent.answers.com/wikipedia/commons/f/f3/Lawrence_of_Arabia_Brough_Superior_gif.gif&imgrefurl=
http://www.answers.com/topic/t-e-lawrence&usg=__S5tc5gUvA8wBuAwTs9NtyHfV7L8=&h=289&w=414&sz=106&hl=el&start=5&um=1&tbnid=JG-Gd35Sqp131M:&tbnh=87&tbnw=125&prev=/images%3Fq%3DBrough%2BSuperior%26hl%3Del%26rlz%3D1T4RNTN_enGR355GR355%26sa%3DX%26um%3D1

Νότης